Βάλαρ

Οι Valar είναι οντότητες που παρουσιάζονται στο Silmarillion, μέσα από τα κεφάλαια Ainulindalë και Valaquenta. Η λέξη Valar είναι από την Quenya και μεταφράζεται ως "Δυνάμεις" (περιφραστικά "Δυνάμεις του Κόσμου" ή "Αγγελικές Δυνάμεις"). Στον ενικό, η λέξη είναι Vala. Ο θηλυκός τύπος της λέξης είναι Valie(r).

Όταν ο Έρου Ιλούβαταρ δημιούργησε την Έα, πολλοί από τους Άϊνουρ θέλησαν να μείνουν εκεί αντί να ζουν με τον δημιουργό τους, για να πραγματοποιήσουν το Όραμα της Μουσικής του Ιλούβαταρ.

Άν και πλάσματα από καθαρό πνεύμα, έπαιρναν συχνά φυσική υπόσταση, παρόμοια με αυτήν των Παιδιών του Ιλούβαταρ (δηλ. των Ξωτικών και των Ανθρώπων), αλλά εξαιρετικής ομορφιάς και μεγαλοπρέπειας. Έτσι πήραν υλική μορφή και κατέβηκαν στην επίγεια κατοικία τους, το Βάλινορ. Οι πιο ισχυροί από αυτούς ονομάστηκαν Βάλαρ και ήταν δεκατέσσερις άρχοντες: επτά Βάλαρ (Μάνγουε, Ούλμο, Άουλε, Όρομε, Μάντος, Λόριεν, Τούλκας) και επτά Βάλιερ (Βάρντα, Γιαβάννα, Νιέννα, Εστέ, Βάιρε, Βάνα, Νέσσα). Επικεφαλής τους ήταν ο Μάνγουε και η Βάρντα. Ο καθένας από αυτούς κατείχε ξεχωριστές δυνάμεις και ήταν υπεύθυνος για ξεχωριστό κομμάτι του κόσμου. Μαζί με τους υπάρχουν και οι Μάιαρ, οι οποίοι είναι κατώτεροι σε δύναμη και ιεραρχία και έχουν το ρόλο των αγγελιοφόρων, των βοηθών και των υπηρετών των Βάλαρ. 

Οι Βάλαρ έχουν μεγάλο και σημαντικό ρόλο μόνο στο Σιλμαρίλλιον. Στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών γίνονται ελάχιστες αναφορές σε αυτούς. Γενικώς γίνονται ασαφείς αναφορές ως "Δυνάμεις του Κόσμου" ή "Άρχοντες της Δύσης". Εξαίρεση αποτελεί η Βάρντα/Έλμπερεθ της οποίας το όνομα αναφέρεται συχνά ως η αγαπημένη των Ξωτικών.

Οι  Βάλαρ

• Μάνγουε (Ο Άρχων των Βάλαρ), στοιχείο του ο ουρανός και ο άνεμος
• Ούλμο (Ο Βασιλιάς της Θάλασσας), στοιχείο του το νερό. Ζει μέσα σε κάθε θάλασσα και ποτάμι του κόσμου
• Άουλε (Ο Άρχων της γης και ο,τι βρίσκεται από κάτω της και μεταλλουργός), εξουσιάζει την πέτρα, το χώμα, τα μέταλλα και όλες τις ουσίες από τις οποίες αποτελείται η Γη. Είναι ο δημιουργός των Νάνων.
• Όρομε Άλνταρον (Άρχων των δασών, Μέγας Ιππέας, Κυνηγός του Βάλινορ), καβαλάρης κυνηγός που καταδιώκει τα τέρατα του Μέλκορ στα δάση. Αυτός έφερε τα Ξωτικά στο Βάλινορ.
• Νάμο (Μάντος) (Ο Φύλαξ του Κάτω Κόσμου), ο άρχοντας του Μάντος, της κατοικίας των νεκρών. Γνωρίζει το μέλλον
• Ίρμο (Λόριεν) (Άρχων και Αφέντης των Ονείρων, Οραμάτων και των Επιθυμιών), αδελφός του Μάντος, ο άρχοντας του Λόριεν.
• Τούλκας Αστάλντο (Ο δεύτερος δυνατότερος των Βάλαρ. Ο τελευταίος των Βάλαρ, που κατέφθασε στην Άρντα), ο πιο δυνατός Άινου που νίκησε το Μέλκορ
• Μέλκο ή Μέλκορ (Μόργκοθ) (Ο ισχυρότερος των Άινουρ και δεν υπολογίζεται πια ανάμεσα στους Βάλαρ)

Οι  Βάλιερ

• Βάρντα Ελεντάρι (Η Βασίλισσα των Αστεριών), γυναίκα του Μάνγουε, δημιουργός των άστρων και η αγαπημένη των Ξωτικών.
• Γιαβάννα Κεμεντάρι (Παλούριεν) (Η Δότρια των Καρπών, σύζυγος του Άουλε), η θεά των δέντρων και της Φύσης
• Νιέννα (Η Κυρά της Συγχώρεσης), θρηνεί την καταστροφή της Άρντα από τον Μέλκορ και με τα δάκρυά της θεραπεύει τον πόνο.
• Εστέ η Ευγενής (Η Κυρά της Θεραπείας και της Ανάρρωσης, σύζυγος του Ίρμο)
• Βάϊρε η Υφάντρα (Σύζυγος του Μάντος), υφαίνει την ροή της Ιστορίας
• Βάνα η Αγέραστη, (Σύζυγος του Όρομε), μπορεί να ξαναζωντανεύει την φύση και τα λουλούδια
• Νέσσα η Χορεύτρια (Σύζυγος του Τούλκας), προστάτιδα των ελαφιών.