Βάνυαρ

Οι Vanyar (ενικός Vanya) ήταν μία από τις τρεις ομάδες των Υψηλών Ξωτικών, μαζί με τους Noldor και μερικούς από τους Teleri. Περιλαμβάνουν τους περισσότερους από εκείνους που δεν άφησαν το Aman. Ήταν η πρώτη και η μικρότερη φυλή των Ξωτικών και κατά κανόνα είχαν ξανθά μαλλιά. Λίγοι από αυτούς είχαν φανεί ποτέ στη Μέση-Γη, καθώς επέστρεψαν μόνο για τον Πόλεμο της Οργής.

Οι Βάνυαρ είναι οι μεγαλύτεροι των Υψηλών Ξωτικών. Σύμφωνα με το μύθο, η φυλή ιδρύθηκε από τον Ίμιν, το πρώτο Ξωτικό που ξύπνησε στην Κουιβιένεν, την σύζυγό του Ιμίνυε και δώδεκα συντρόφους τους. Σε αυτό το χρονικό διάστημα ονομάζονταν Μίνυαρ (Minyar "Oι Πρώτοι" στην Quenya). Ωστόσο, ήταν ο Ίνγκουε, ο πρώτος Βάνυα που ταξιδέψε με τον Όρομε στο Βάλινορ, εκείνος που έγινε βασιλιάς τους. Ήταν οι πρώτοι που έφτασαν στο Μπελέριαντ μετά το Μεγάλο Ταξίδι.

Όλοι οι Βάνυαρ ταξίδεψαν στο Βάλινορ πριν από την έναρξη των Χρόνων του Ηλίου και παρέμειναν εκεί. Στην αρχή κατοικούσαν στην Τίριον μαζί με τους Νόλντορ. Σε αντίθεση όμως με τους άλλους που προσελκύονταν από τη θάλασσα ή την κατασκευή και τη σφυρηλάτηση διαφόρων πραγμάτων, η κουλτούρα των Βάνυαρ φαίνεται ότι περιστρεφόταν γύρω από τους Βάλαρ και το Βάλινορ. Αυτός είναι πιθανώς και ο λόγος που επέλεξαν να μείνουν στο Βάλινορ επικεντρωμένοι γύρω από το Τανίκουετιλ, την έδρα των Αρχόντων της Άρντα, και αγάπησαν τη σοφία των Βάλαρ και το φως του Βάλινορ περισσότερο από όλα τα άλλα μέρη στο Άμαν, αλλά και που ήταν ευνοημένοι από τον Μάνγουε και την Βάρντα και πάντα έβλεπαν με δυσπιστία τον Μέλκορ. Λέγεται ότι είχαν τη μεγαλύτερη επιδεξιότητα στην ποίηση από όλα τα Ξωτικά, και ο Μάνγουε και η Βάρντα τους αγαπούσαν γι' αυτό. Το χρώμα των μαλλιών τους ήταν χρυσό και τα λάβαρά τους λευκά. Ήταν επίσης γνωστοί για την αγάπη τους για τα δόρατα, σε αντίθεση με το σπαθί και την ασπίδα των Νόλντορ και το τόξο και το βέλος των Τελέρι. Ο Ίνγκουε, ο βασιλιάς τους, ζούσε στο Τανίκουετιλ κάτω από τα Δώματα του Μάνγουε.  

H Ίντις, η δεύτερη σύζυγος του Φίνγουε, μητέρα του Φινγκόλφιν και του Φινάρφιν και γιαγιά της Γκαλάντριελ, ήταν Βάνυα. Τα διάσημα χρυσά-ασημένια μαλλιά της η Γκαλάντριελ τα οφείλει στο αίμα των Βάνυαρ που είχε μέσα της, αν και σύμφωνα με τον μύθο μέσα τους παγιδεύτηκε το φως των Δύο Δέντρων και εκεί οφείλεται το μοναδικό χρώμα τους.